Wrocław zaprasza na 44. Dni Nauki i Techniki. 2018 rok

Program wystąpień reprezentantów SITPChem na 44 Dniach Nauki i Techniki w 2018 roku

18 października 2018 r., s. 114, budynek Domu Technika NOT

16:00-16:20
Nowa inicjatywa badawcza w obszarze chemii konserwatorskiej- projekty naukowo-badawcze Krajowego Centrum Badan nad Dziedzictwem Kulturowym
dr Barbara Łydżba-Kopczyńska, Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski; Muzeum Narodowe w Krakowie

Krajowe Centrum Badan nad Dziedzictwem Kulturowym oferuje polskim placówkom muzealnym wielostronne badania z obiektów i zbiorów w zakresie zagadnień podejmowanych przez chemię konserwatorską. Centrum jest projektem Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów oraz Muzeum Narodowego w Krakowie finansowanym z dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Działalność Centrum opiera się na trzech głównych elementach. Pierwszym są badania materiałowe tzw. technologiczne obejmujące skład i cechy materiałów, z których wykonano dzieła sztuki. Drugim są projekty łączące badania technologiczne z analizami stanu zachowania i warunków środowiskowych w celu ochrony dzieł sztuki lub ich zespołów mających szczególne znaczenie dla kultury. Centrum podejmuje się wreszcie ekspertyz interdyscyplinarnych, koordynując prace zewnętrznych jednostek badawczych. Centrum rozpoczęło swoją działalność w 2015 roku realizując badania manuskryptu „Pana Tadeusza” z Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu oraz kompleksowe badania obrazów z Kolekcji Zamku Królewskiego na Wawelu oraz Zamku Królewskiego w Warszawie. Obecnie zrealizowano już kilkanaście projektów badawczych m.in. badania dotyczące zagadnienia odbarwiania się niebieskiego papieru Carta azzurra stosowanego w Wenecji od 2 połowy XV wieku na przykładzie rysunków Jacopa Palmy Młodszego i Jacopa Bassana z kolecji Muzeum Narodowego w Warszawie, badania autorstwa obrazu „Pojmanie Samsona” z muzeum w Pszczynie, oraz autorstwa obrazu przypisywanego Dakwartowi z muzeum w Nysie. Ponadto zrealizowano projekt obejmujący badania i opracowanie strategii ochrony średniowiecznej polichromii w gotyckiej Kaplicy Trójcy Świętej na Zamku w Lublinie, Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych.

16:30-16:50
Jakie tajemnice skrywają cykliczne peptydy?
mgr Magdalena Wierzbicka, Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski

Peptyd w najprostszym ujęciu jest łańcuchem aminokwasów, połączonych wiązaniami amidowymi (peptydowymi). Jeśli natomiast taki łańcuch zostanie w dowolny sposób zamknięty w pierścień, otrzymujemy peptyd cykliczny, a więc cyklopeptyd. Mogą więc występować peptydy cykliczne z połączenia “główki z ogonkiem” lub też różnego rodzaju bocznych ugrupowań. Czym takie połączenie różni cyklopeptyd od liniowego peptydu? Przede wszystkim peptydy cykliczne są o wiele bardziej odporne na działanie temperatury, czy strawienie przez enzymy. Dzięki temu naturalnie występujące cyklopeptydy pełnią niezwykle wiele funkcji biologicznych, przede wszystkim jako inhibitory enzymów, hormony czy… toksyny! Jednymi z niezwykle fascynujących peptydów cyklicznych są lassopeptydy, które swoją budową przypominają pętelkę z przyczepionym ogonkiem. Co ciekawe, są one aktywne biologicznie tylko pod warunkiem, że ogonek przewleczony jest przez pętelkę. Związki te produkowane są przez bakterie w walce z konkurentami, są więc naturalnymi antybiotykami.

17:00-17:20
Dynamika molekularna – most między mikro- a makroświatem
dr Aneta Jezierska, dr Jarosław Panek, Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski

Dynamika molekularna to zespół technik chemii obliczeniowej, w których symulowana jest ewolucja badanego układu w czasie. Referat przedstawia kilka przykładów zastosowań różnych schematów dynamiki molekularnej do opisu układów o rosnącej złożoności. Właściwości układów z wiązaniami wodorowymi (N-tlenki, „zwitterjonowa gąbka protonowa” itp.) badano metodą dynamiki Cara-Parrinello z polem siłowym DFT. Wspomniana zostanie metadynamika – metoda przyspieszonego przeszukania przestrzeni fazowej. Natomiast zmienność strukturalna białek (sztuczny metaloenzym, proteinaza serynowa) zostanie przedstawiona w świetle badań z użyciem klasycznych pól siłowych. Omówione przykłady pokazują, że dzięki zebraniu trajektorii (historii) układu uzyskuje się dostęp do parametrów uwzględniających efekty statystyczne, np. energii swobodnej, co pozwala spojrzeć na dynamikę molekularną jako most między mikroświatem pojedynczych cząsteczek a zespołami makroskopowymi.

25 października 2018 r., s. 114, budynek Domu Technika NOT
16:00-16:20
Tajemnice białej kartki
dr inż. Alicja Kluczyk, Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski

Historia wykorzystania niewidocznych zapisów jest długa i niezwykle interesująca, zarówno ze względu na powody ukrywania wiadomości, jak i stosowane metody. Przez stulecia dyplomaci, szpiedzy i kupcy wykorzystywali mleko, soki roślinne i inne dziwne substancje do zapisywania tajnych informacji, możliwych do odczytania tylko po zastosowaniu odpowiedniej procedury. Ustalenie, czy mamy do czynienia z ukrytym tekstem i jakiego odczynnika trzeba użyć do jego ujawnienia było poważnym wyzwaniem. Zarówno historyczne przykłady atramentów sympatycznych, jak i współczesne atramenty specjalne prezentują wyjątkowo pomysłowe zastosowania reakcji chemicznych i właściwości fizykochemicznych substancji.

16:30-16:50
Zioła – leczenie bez chemii?
dr hab. inż. Elżbieta Wojaczyńska, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska

Wykład poświęcony wykorzystaniu roślin w lecznictwie. Przedstawiona zostanie historia fitoterapii, słynne mieszanki i likiery ziołowe. Czy obecnie zioła są alternatywą dla leków otrzymywanych syntetycznie?

17:00-17:20
Chemiczne Noble 1901-2018
dr hab. Jacek Wojaczyński, Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski

Historia Nagród Nobla z chemii – geneza, początki, dzień dzisiejszy. Wybitni laureaci i kontrowersje wokół tego wyróżnienia. 8 listopada 2018 r., s. 111, budynek Domu Technika NOT

16:00-16:20
Mechanizm widzenia, czyli dzięki czemu widzimy otaczający nas świat
dr hab. Marek Lisowski, Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski

W wykładzie zostanie przedstawiona budowa oka ludzkiego oraz chemiczne i fizyczne procesy odpowiedzialne za proces widzenia. Omówione zostaną również przyczyny krótkowzroczności, dalekowzroczności i fatamorgany.

16:30-16:50
Nowoczesne materiały polimerowe
mgr inż. Aleksandra Korbut, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska

Tematem tegorocznego wystąpienia będą zaawansowane materiały polimerowe o szczególnych właściwościach m.in. wyjątkowej wytrzymałości mechanicznej i chemicznej oraz odporności na wysokie temperatury. Materiały specjalnego przeznaczenia wykorzystywane są przede wszystkim w branży automotive, elektronice, medycynie oraz jako materiały konstrukcyjne. Na wykładzie dowiemy się m.in. jak można obniżyć zużycie paliwa w samolotach, co wspólnego ma NASA z wyciskarką do soków oraz jak mąka kukurydziana przyczyniła się do powstania „inteligentnych” ochraniaczy i kasków.

17:00-17:20
Teraźniejszość i przyszłość flotacji
Krzysztof Jan Legawiec, Mateusz Kruszelnicki, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska

Flotacja jest niewątpliwie najważniejszym i najszerzej stosowanym procesem w gałęziach przemysłu zajmujących się przeróbką różnego rodzaju rud minerałów. Corocznie, na świecie tą metodą przerabia się ok. 2.109 ton różnego rodzaju rud. Historia procesu flotacji sięga już ponad 100 lat wstecz. Jej rozwój otworzył nowy rozdział w przeróbce minerałów, co pozwoliło na przetwarzanie rud o niskiej zawartości cennych składników ze znacznie większą efektywnością. Wcześniej ich przeróbka nie była praktykowana, gdyż uznawano je za nieopłacalne.
Flotacja jest procesem pozwalającym na uzyskanie wysokiej selektywności w rozdziale cennych składników zawartych w surowcu mineralnym od składników nie posiadających wartości przemysłowych. Umożliwia ona również przeróbkę złożonych rud, np. ołowiowocynkowych czy też miedziowo-cynkowych. Pierwszą aplikacją procesu stała się selektywna obróbka siarczków miedzi, ołowiu i cynku. Zakres zastosowań flotacji znacząco zwiększa się tak, że celem procesu staje się obróbka utlenionych minerałów oraz związków niemetalicznych (w tym miału węglowego). Pomimo wieloletniej historii, flotacja jest ciągle udoskonalana. Jednym z elementów procesu, jest utworzenie agregatu pęcherzyk powietrza-ciało stałe, czyli tzw. podstawowy akt flotacji. Aby zaszedł taki akt, używane są związki powierzchniowo czynne, regulujące właściwości powierzchniowe. Najnowsze drogi rozwoju skupiają się m.in. na zastąpieniu dotychczas stosowanych związków powierzchniowo czynnych nanocząstkami, które mają przyjąć rolę kolektorów. W pracy omówiono podstawy flotacji, historię oraz nowe pomysły na modyfikację procesu.

15 listopada 2017 r., s. 114, budynek Domu Technika NOT
16:00-16:20
Materiały syntetyczne, które będą kształtować naszą przyszłość
dr inż. Ewelina Ortyl, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska

Przełomowym odkryciem w zastosowaniu polimerów niewątpliwie był nylon, który obecnie wciąż jest stosowany w wielu gałęziach przemysłu: w wytwarzaniu tkanin, artykułów sportowych, części samochodowych. Obecnie naukowcy i inżynierowie opracowują szereg nowych związków i metod ich wytwarzania w celu otrzymania materiałów i gotowych wyrobów o właściwościach spełniających coraz większe wymagania użytkowników. Oczekujemy produktów, które jeszcze bardziej poprawią jakość naszego życia. W trakcie wykładu przedstawione zostaną wybrane materiały syntetyczne, które mają szansę zrewolucjonizować przyszłość, podobnie jak kiedyś uczynił to wprowadzony na rynek nylon.

16:30-16:50
Materiały izolacyjne – wyzwania dla inżynierii materiałowej XXI wieku
dr inż. Sonia Zielińska, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska

Wciąż rosnące wymagania w zakresie ochrony środowiska naturalnego wymuszają na naukowcach poszukiwanie nowych rozwiązań, odpowiadających stawianym oczekiwaniom. Szczególny nacisk kładziony jest na postęp w dziedzinie materiałów termoizolacyjnych, niemniej jednak równie istotne są inne grupy materiałów o właściwościach barierowych – materiały hydroizolacyjne, folie o ograniczonej przepuszczalności gazów, itp. W ramach wykładu przedstawiony zostanie rys historyczny rozwoju technologii izolacyjnych oraz przybliżone zostaną najnowsze rozwiązania zarówno komercyjne, jak również będące przedmiotem badań naukowców.

17:00-17:20
Porowate struktury nieorganiczne – otrzymywanie, charakterystyka oraz potencjalne ich zastosowanie
dr iż. Anna Bastrzyk, dr inż. Izabela Polowczyk, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska

Od wielu lat ludzie podpatrując przyrodę starają się naśladować procesy zachodzące w organizmach żywych. Dzieję tak, gdyż, przyroda jest jednym z najbardziej kreatywnych projektantów struktur mineralnych łączących hierarchiczna strukturę biomateriału z jego niesamowitymi właściwościami. Stanowią one materiał kompozytowy składający się z minerału oraz cząsteczek organicznych. Poznanie dokładnego składu biomateriału oraz mechanizmu jego tworzenia dostarcza niezbędnych informacji do opracowania technologii pozwalających otrzymać te niesamowite struktury in vitro. Biomateriały posiadają bardzo ważna cechę, jaką jest biokompatybilność z organizmami żywymi. Biozgodność materiałów z organizmami żywymi daje możliwości aplikacji tych struktur jako zastępczych materiałów biomedycznych, np. w rekonstrukcji kości, matryca do enkapsulacji białek czy rdzenie do tworzenia kapsułek polimerowych. W prezentacji zostaną omówione mechanizmy tworzenia biominerałów, jak również ich możliwości aplikacyjne.